Artikulu honek XVI. mendean arabarrak eta gipuzkoarrak Hispaniako Monarkiaren lurralde-osotasuna defendatzera bultzatu zituzten gakoak ditu aztergai, bereziki Filipe IV.aren erregealdiko urte zailetan, Olivaresko konde-dukea erregearen balidoa zen garaian. Besteak beste, errege-aginpideak gudaroste iraunkorrak ezartzeko egindako ahaleginen berri ematen da, lurralde guztietako biztanleen parte-hartzearekin, Arabakoak eta Gipuzkoakoak barne zirela.
Sumarioa: I. INTRODUCCIÓN. II. LA INCONTESTADA PERO CONDICIONADA OBLIGACIÓN DE SERVIR EN EL PLANO MILITAR. III. LA AUTORIDAD LOCAL Y PROVINCIAL EN EL RECLUTAMIENTO DE LOS NATURALES. IV. LA OFICIALIDAD DE LA MILICIA PROVINCIAL: NOMBRAMIENTO DE CAPITANES, MAESTRE DE CAMPO Y CORONEL. V. LOS APERCIBIMIENTOS Y LA DEFENSA DE AQUELLAS FRONTERAS DE FRANÇIA Y NABARRA. VI. LOS SERVICIOS EXTERIORES Y LAS PRESTACIONES EN DINERO. VII.BIBLIOGRAFÍA.
