Nafarroan oinordetza ezartzea oinarrizkoa izan zen nobleen ogasunen antolake.tan, XVI. eta XVII. mendeetan. Lan honen asmoa leheneik, ezarpenak Nafa.rroan izan duen eboluzioa ikustea da –kopurua, egitura eta antolaketa ekono.mikoa, legeria–, eta ondoren, oinarrizkoa den beste alderdi bat azaldu nahi du, hain zuzen ere: nobleziaren zorpetzea, Aro Modernoan oinordekotza zutenek ondasunak hipotekatzeko edo saltzeko aukerak, eta beraien jarrerek Koroaren politika jakinekin izandako lotura estua.

1512an Nafarroa konkistatu ondoren, erresuma puntu estrategiko bihurtu zen Gaztela eta Monarkia Frantziaren aurrean defendatzeko. Hori zela eta, Nafarroak gotorlekuak eraikitzeko hainbat plan prestatu zituen eta, aldi berean, tropa handiak hartzen zituen bere lurretan. Nafar gizartea ere aritu zen defentsa-lanetan, bai Nafarroa barruan, bai Europan zebiltzan gudarosteetan parte hartuz.

XIX. mendearen lehenengo zatian herri, jauntxo, abokatu, fiskal eta epaileak zenbait familik jauntza zaharretatik zetozen errentak jasotzeko eskubideak eztabaidatzen zituztenean, Nafarroako Erreinu, Espainiako eta Europako historia izan zituzten baliabiderik erabilienak batzuen eta besteen argudioak justifikatzeko. Jauntza erregimenaren mantentze eta deuseztea ulertzeko Erdi-aroko Jauntzaren azterketa eta ezaugarriak ezinbestekoak dirá. Horregatik lan honen helburua Nafarroako Jauntza erregimenaren deusezte prozesua eta emaitzak jakitera ematea da, honek XV.

La institución del mayorazgo en Navarra fue básica en la organización de las haciendas nobiliarias durante los siglos XVI y XVIII.

Tras la conquista de Navarra en 1512, el reino pasó a convertirse en uno de los puntos estratégicos de la defensa de Castilla y de la Monarquía frente a Francia. Eso hizo que Navarra contara con diferentes planes para la construcción de fortalezas, al mismo tiempo que acogía importantes contingentes militares.

Cuando durante la primera mitad del siglo XIX pueblos, señores, abogados, fiscales y jueces discutían sobre el derecho de determinadas familias a percibir rentas procedentes de los viejos señoríos, la Historia del reino de Navarra, de España y de Europa, fue un recurso habitual de unos y otros para justificar sus argumentos. Y es que, como bien sabían, la comprensión del régimen señorial, su perduración y su abolición pasaba por un análisis del señoríol medieval y de sus características.