Lan honetan, hausnarketa egin dugu Espainiaren nazio anitzeko izaerari buruz eta balizko erabakitzeko eskubideari buruz, edo eskubide hori herritarrei kontsulta eginda praktikan jartzeari buruz, baita erkidegoko hauteskundeak cuasi erreferendum bihurtuta eginda ere. Hauteskunde horiek barneko ordenamendu juridikoan bide juridikotik bideratzen ez badira, Kanadako Auzitegi Gorenak ezarritako doktrinaren bidetik, Aldebakarreko Independentzia Adierazpena etor daiteke, baina barneko ordenan, adierazpen horrek ez du balio juridikorik.
Sumario: INTRODUCCIÓN. I. CONSOLIDACIÓN DEL ESTADO AUTONÓMICO: ¿ESTADO FEDERAL? II. ¿ESPAÑA TIENE UNA REALIDAD PLURINACIONAL? III. ¿EXISTE EL DERECHO A DECIDIR? IV. LA CONVIVENCIA DÚCTIL: LA NEGOCIACIÓN Y EL PACTO COMO INSTRUMENTOS DE RESOLUCIÓN DE CONFLICTOS. V. BIBLIOGRAFÍA.