Pirinioetako familiaren inguruko ikerketaren egoera ikuspegi historiko-juridiko batetik aztertzen da. XIX. mendetik honaino izan diren ekarpen historiografikorik nabarmenenak ikusten dira, XX. mendea arte iraundu diren mito erromantikoak azpimarratuz (etxea, tronkalekotasuna eta oinordeko bakarra), azken hamarkadetako ikerketetako ikuspegi berriek alboratu dituztenak. Artikulu honek 2001ean frantsesez argitaratutako eta 2011n berrargitaratua izan zen originalaren gaztelerako itzulpena da.