Egungo gaia identitateen birbalorazioa da eta baita hasiera batean oinarrizko eskubideak ere. nahiz eta identifikazioaren polo anizkunak existitu, gaur egun guztietan nagusia komunitate nazionala da, zeina arrazoi objektiboetan oina- rrituta elkarrekin bizitzeko borondateari deitzen zaio. Hau da, nazioek ezin dute bere burua asmatu ahal. Haren bertsio berriaren hartzigarria, identitarearen osagarriak diren nazionalitateen printzipioa faktore objektibo horien ezaguera progresiboan datza. Printzipio horrek bi formulazio ditu. Bata erradikala, na- zioa eta estatua identifikatzen duena, eta bestea estatu plurinazionalen aldekoa. Bigarren horretan erreparatuz hiru kategoria aztertzen dira: universitas ordinata eta inordinata, gizartea gorputz sozialean edo norbanakoetan oinarritzen den arabera; magnitude zabalak, neurriaren eta zatitzerako gaiak, eta biziak, sen- titzeko gaiak; aintzatespena (ezberdintasuneko existentziarena) eta autonomia, erabakien deszentralizazioari buruzkoa. Horrelako kategorietatik abiatuta plu- rinazionalidadearen tratamenduaren hiru eredu aztertzen dira: federalismoa, si- metrikoa edo asimetrikoa; estatuaren zatiak eta nazio zatitu baten zatien arteko lankidetza bideak.