XIX. mendeak eraldaketa handiak ekarri zituen Nafarroara, aldaketa traumatikoa, batzuentzat; beharrezko aldaketa, beste batzuentzat. Armek sortutako ondorioa, azken batean, ia jende guztiarengan galtzaile izanaren sentimendua zabaldu zuena. Zabu instituzionalek, azkenean, eragina izaten dute bizimoduan, eta hala gertatu zen Nafarroan, 1841ean, Lege Itunduarekin. Ezkortasun giro horretan, gerra galdu izanaren sentsazio mingotsean (hainbat liberal irabazlek ere sentimen hori zuten) kokatu behar da erregimen estreinatu berriaren berrikuntzetako batek eragin bide zuen trauma: nahitaezko zerbitzu militarra, kintak alegia, gauzak lehenera itzuliko ez zirenaren proba garbia.