Foru kuestioak ibilbide luzeko eztabaida intelektual eta politiko bikoitza supo- satzen du, Espainiako eta Euskal Herriko identitate garaikidearen bilakaeraren ezagutzarako ezinbestekoa dena. Testu honek ikuspegi honetatik Foruak man- tentze ala desagertze aldera izango diren diskurtso eta jarrera ezberdinak azter- tzen ditu, lehenengo kritika ilustratutik azaldutakoak, eta 1833tik 1876a arte egongo diren Estatu berriaren eraikuntzarako proiektu ezberdinei egokituko di- renak. Eztabaidaren bilakaera Espainia plural baten eta Espainia bateratu baten aldeko ikuspegien arteko leian Foruek duten garrantzia azaltzen du, bi jarrera horiek izate politiko-ideologiko ezberdinetatik defendatutak.
I. LA PRIMERA POLÉMICA FORAL. II. EL DEBATE CENTRAL. III. LA DIVISORIA DE 1850. IV. EL NUEVO ESCENARIO DE 1868. 1. La propaganda del segundo carlismo. 2. Los discursos democrático, republicano y federal. V. EL EFECTO DE LA GUERRA. VI. FUENTES Y BIBLIOGRAFÍA.